Οι διεκδικήσεις των καπνεργατών της Δράμας από το 1927 ως το 1936

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως σκοπό να αναλύσει την πορεία του καπνεργατικού κινήματος στην Ελλάδα με ειδικότερο πεδίο αναφοράς την Ανατολική Μακεδονία και το γεωγραφικό διαμέρισμα της Δράμας. Η έρευνα αφορά χρονικά την περίοδο του Μεσοπολέμου και συγκεκριμένα τα έτη από το 1927 ως το 1936. Μέσα από τη μελέτη πρωτογενών και δευτερογενών πηγών διαπιστώθηκε ότι τα αιτήματα των καπνεργατών αφορούσαν κυρίως μισθοδοτικές διαφορές μεταξύ των καπνεργατών και του καπνεμπορικού κεφαλαίου. Επίσης, ανάμεσα στα αιτήματα των καπνεργατών ήταν τα επιδόματα ανεργίας, οι ασφαλιστικές καλύψεις του ταμείου καπνεργατών αλλά και οι συνδικαλιστικές ελευθερίες. Σταθμός των απεργιακών κινητοποιήσεων της Δράμας ήταν η απεργία του 1927. Οι καπνεργάτες, με τη συμπαράσταση και άλλων επαγγελματικών κλάδων, υπέβαλαν ψήφισμα με τα αιτήματά τους στις αρμόδιες αρχές. Οι συγκρούσεις των διαδηλωτών με τη Χωροφυλακή που ακολούθησαν, είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί να τραυματιστούν και να φυλακιστούν. Υπαίτιοι όμως των εργατικών κινητοποιήσεων θεωρήθηκαν τα μέλη του σωματείου της «Ευδαιμονίας», το οποίο και διαλύθηκε στα τέλη του ίδιου έτους. Στα έτη που ακολούθησαν ο νόμος του Ιδιώνυμου το 1929 και η μετέπειτα οικονομική κρίση των ΗΠΑ, που επηρέασε τον ελλαδικό χώρο στα μέσα του 1930, λειτούργησαν ως ανασταλτικοί παράγοντες των συνδικαλιστικών ελευθεριών. Στην περίοδο της οικονομικής κρίσης τα ποσοστά ανεργίας στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατακόρυφα, ενώ το βιοτικό επίπεδο των πολιτών έφτασε σε χαμηλά επίπεδα. Από το 1934 μέχρι το 1935 τα καπνεργατικά κινήματα συνεχίστηκαν μέσω απεργιών με κύρια αιτήματα το ύψος των ημερομισθίων. Στη Δράμα οι απεργιακές κινητοποιήσεις αυτών των ετών υποκινούνταν κυρίως από στελέχη των καπνεργατικών σωματείων. Το μεγαλύτερο απεργιακό κίνημα στη περίοδο του Μεσοπολέμου ήταν αυτό που εκδηλώθηκε το 1936 στη Θεσσαλονίκη. Οι καπνεργάτες σε σύμπραξη με τις καπνεργατικές ομοσπονδίες και τα καπνεργατικά σωματεία θέλησαν να εκφράσουν με έντονο τρόπο τα αιτήματά τους που μέχρι τότε έμεναν ανεφάρμοστα. Στο Πανκαπνεργατικό Συνέδριο αποφασίστηκε η έναρξη απεργιακών κινητοποιήσεων ως μέσο πίεσης προς την κυβέρνηση για την εκπλήρωση των αιτημάτων τους. Στις απεργιακές κινητοποιήσεις που ακολούθησαν, οι καπνεργάτες ενώθηκαν με άλλους επαγγελματικούς κλάδους και η απεργία πήρε πανελλαδικό χαρακτήρα. Στη Θεσσαλονίκη, η απεργία του Μάη του 1936 είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο και τη φυλάκιση πολλών διαδηλωτών. Ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς, με την επιβολή της δικτατορίας τον Αύγουστο του 1936 και με μια σειρά από μέτρα κατά των διαδηλωτών, έβαλε τέλος στις συνδικαλιστικές ελευθερίες των εργατών.